Παρασκευή 29 Μαΐου 2020

Η πανδημία ως «επιταχυντής της Ιστορίας»...

Μια πανοραμική άποψη των παγκόσμιων τάσεων και ανταγωνισμών από τον επικεφαλής της Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ...


«Οι αναλυτές έχουν μιλήσει εδώ και πολύ καιρό για το τέλος ενός συστήματος υπό την ηγεσία της Αμερικής και την άφιξη ενός ασιατικού αιώνα. Αυτό συμβαίνει τώρα μπροστά στα μάτια μας. Εάν ο 21ος αιώνας αποδειχθεί ασιατικός, όπως ο 20ός ήταν αμερικανικός, η πανδημία μπορεί να μείνει στην Ιστορία ως το...
σημείο καμπής αυτής της διαδικασίας».

Αυτά τόνισε μεταξύ άλλων ο επικεφαλής της Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, μιλώντας πρόσφατα (25/5) σε Γερμανούς πρέσβεις και διπλωμάτες ενόψει και της ανάληψης της προεδρίας της ΕΕ από τη Γερμανία το δεύτερο εξάμηνο του 2020.
Οσο οξύνεται ο ανταγωνισμός ΗΠΑ - Κίνας για την πρωτοκαθεδρία στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα, τόσο αυξάνεται και η πίεση για την ΕΕ να βρει τη «θέση» της στους νέους συσχετισμούς που διαμορφώνονται. Μεγάλοι χαμένοι θα είναι σε κάθε περίπτωση οι λαοί, που πληρώνουν και θα πληρώσουν με ιδρώτα και αίμα για τον ανταγωνισμό των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων, ο οποίος εξαπλώνεται σε όλο το χάρτη.
Επιταχυντής των παγκόσμιων τάσεων
Ο Ζ. Μπορέλ σε αυτήν τη συγκυρία ανέδειξε τις γεωπολιτικές προεκτάσεις της πανδημίας, η οποία όξυνε και επιτάχυνε την κρίση και την αντιπαλότητα συμφερόντων μεταξύ των διαφόρων ιμπεριαλιστικών κέντρων, κυρίως μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας.
Αναφέρθηκε στο «πόσο δραματικά αλλάζει ο κόσμος μας. Ισως ο καλύτερος τρόπος είναι να δούμε τον COVID-19 ως τον μεγάλο επιταχυντή της Ιστορίας. Ενισχύει τις τάσεις που υπήρχαν ήδη στο παρελθόν».
Ως μια από τις μεγαλύτερες «προκλήσεις» και τάσεις του σημερινού κόσμου, η ΕΕ εκτιμά πως «ζούμε σε έναν κόσμο χωρίς ξεκάθαρη ηγεσία, όπου η Ασία θα είναι όλο και πιο σημαντική - από οικονομική, στρατιωτική και τεχνολογική άποψη (...) Αυτή είναι η πρώτη μεγάλη κρίση εδώ και δεκαετίες, όπου οι ΗΠΑ δεν ηγούνται της διεθνούς αντίδρασης», ενώ παράλληλα «όπου κι αν κοιτάξουμε, βλέπουμε αυξανόμενες αντιπαλότητες, ειδικά μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας».
Αυτή η δυσκολία συμβιβασμού αντικρουόμενων συμφερόντων αποτυπώνεται και στους διάφορους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς: Στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, στο G20, στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, ακόμη και μέσα στο ΝΑΤΟ, μέσα στην ΕΕ.
Ως προς τις επιπτώσεις της πανδημίας στην ΕΕ ο Ζ. Μπορέλ επισήμανε ότι πυροδότησε «μια πολύ μεγαλύτερη, μια υπαρξιακή κρίση», που θέτει σε κίνδυνο την «εύθραυστη Ενωση»: «Η πανδημία έχει ασύμμετρα αποτελέσματα σε ολόκληρη την Ευρωζώνη. Η δημοσιονομική ικανότητα των κρατών ποικίλλει σημαντικά. Είναι μια συμμετρική κρίση στην προέλευσή της, αλλά πολύ ασύμμετρη στις συνέπειές της», είπε χαρακτηριστικά.
Παράλληλα, σημείωσε και άλλες «προκλήσεις» που πυροδοτούν παγκόσμιες συγκρούσεις και περιπλέκουν τις αντιθέσεις: «Ο κόσμος γίνεται πιο ψηφιακός, αλλά και πιο κρατικός. Τα βασικά ερωτήματα θα είναι: Ποιος θα ελέγχει τα ψηφιακά δίκτυα; Ποιος θα θέσει τους κανόνες και τα πρότυπα;», αναρωτήθηκε, περιγράφοντας σαφώς την κόντρα για την ανάπτυξη των δικτύων 5ης γενιάς, που προκαλούν εντάσεις ανάμεσα σε ΗΠΑ - ΕΕ και Κίνα για το ποιος θα αναλάβει την κατασκευή τους. Ο ίδιος πάντως ομολόγησε ότι «ο κόσμος κινδυνεύει να γίνει λιγότερο ελεύθερος, με λιγότερη ευημερία, πιο άνισος, πιο κατακερματισμένος».
Η άνοδος της Κίνας δεν μπορεί να αγνοηθεί
«Η πίεση για επιλογή πλευράς αυξάνεται», σημείωσε στη συνέχεια ο επικεφαλής της Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, προτρέποντας - θέση που συμμερίζονται άλλωστε η Γαλλία, η Γερμανία κ.ά. - «να ακολουθούμε τα δικά μας συμφέροντα και αξίες και να αποφεύγουμε να γινόμαστε εργαλείο του ενός ή του άλλου», επενδύοντας - οικονομικά, πολιτικά, στρατιωτικά - σε μια «φιλόδοξη Ευρώπη».
Ο γεωπολιτικός «σεισμός» που προκαλεί η άνοδος της Κίνας και της Ασίας γενικότερα, προμηνύοντας ενδεχομένως ιστορικές αλλαγές στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα, αντικατοπτρίζεται ξεκάθαρα στη στάση που επιχειρεί να τηρήσει η ΕΕ.
Γίνεται σαφές πως παρά τους παραδοσιακούς ευρωατλαντικούς δεσμούς, την αδιαμφισβήτητη εδώ και πολλές δεκαετίες συμμαχία με τις ΗΠΑ, παρά το γεγονός ότι τα περισσότερα μέλη της ΕΕ είναι και μέλη του ΝΑΤΟ, η δυναμική της Κίνας δεν μπορεί να αγνοηθεί. Πολύ περισσότερο που οι ΗΠΑ εφαρμόζουν μια πιο επιθετική τακτική και απέναντι σε ανταγωνιστές τους στην Ευρώπη, κυρίως απέναντι στη Γερμανία, θέλοντας να ανανεώσουν τους παλιούς συμβιβασμούς με όρους πιο συμφέροντες για τις ίδιες στη νέα κατάσταση.
«Η Κίνα γίνεται πιο ισχυρή και αποφασιστική. Η άνοδός της είναι εντυπωσιακή, προκαλεί σεβασμό, αλλά και πολλά ερωτήματα και φόβους», υπογράμμισε ως προς αυτό ο Μπορέλ.
Οι σχέσεις της ΕΕ με την Κίνα, συνέχισε, «πρέπει να βασίζονται στην εμπιστοσύνη, στη διαφάνεια και την αμοιβαιότητα, κάτι που δεν συμβαίνει πάντα σήμερα». Τόνισε δε πως αν η ΕΕ θέλει να έχει κάποιες πιθανότητες να «σταθεί» στον παγκόσμιο ανταγωνισμό «πρέπει να αντιμετωπίσουμε την Κίνα με συλλογική πειθαρχία» και με «πιο ισχυρή στρατηγική».
Πλευρά αυτής της στρατηγικής, είπε, είναι η ενίσχυση της συνεργασίας της ΕΕ με άλλα ασιατικά κράτη - Ινδία, Ιαπωνία, Νότια Κορέα κ.λπ. - που έχουν συμφέρον να αναχαιτιστεί και να ελεγχθεί η επιθετικότητα της Κίνας. Μια από τις προτεραιότητες που θέτει η επερχόμενη γερμανική προεδρία είναι να διαμορφωθεί κοινή στρατηγική απέναντι στην Κίνα, αλλά και η υπογραφή εμπορικής συμφωνίας ΕΕ - Κίνας. Προς αυτήν την κατεύθυνση, το φθινόπωρο έχει προγραμματιστεί στη Λειψία η Διάσκεψη Κορυφής ΕΕ - Κίνας.
Πάντως, ο Μπορέλ αναφέρθηκε και στις μεγάλες δυσκολίες που υπάρχουν για κοινή στάση και συμβιβασμούς εντός της ΕΕ, εξαιτίας της ανισόμετρης ανάπτυξης μεταξύ των κρατών - μελών, των διαφορετικών συμφερόντων σε πολλά θέματα κ.λπ.
Δυτικά Βαλκάνια, Λιβύη, Αφρική
Σύμφωνα με τον επικεφαλής της Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, όλες αυτές οι παγκόσμιες τάσεις είναι ιδιαίτερα εμφανείς και πυροδοτούν εξελίξεις «στην άμεση γειτονιά μας». Αρχικά, στα Δυτικά Βαλκάνια, «όπου πρέπει να διατηρήσουμε τη δέσμευσή μας να φέρουμε την περιοχή στην ΕΕ». Επιπλέον, «ο χειρισμός των σχέσεων με την Τουρκία, με όλη την περιπλοκότητά τους, θα είναι μεγάλη προτεραιότητα τους επόμενους μήνες».
Η Λιβύη «είναι το τεστ της αξιοπιστίας της ΕΕ, ακριβώς στο κατώφλι μας», υπογράμμισε ο Ζ. Μπορέλ, λέγοντας πως η στάση της Γερμανίας στο πλαίσιο της Διάσκεψης του Βερολίνου για τη Λιβύη αποτελεί μοντέλο για το πώς μπορεί και πρέπει να οικοδομηθεί η ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική.
Είπε πως η ΕΕ θα συνεχίσει να εργάζεται για την κατάπαυση του πυρός και κάλεσε όλα τα κράτη - μέλη να επενδύσουν στην προσπάθεια επιβολής του εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ μέσω της επιχείρησης «Ειρήνη», που στην πραγματικότητα αποτελεί έμμεση εμπλοκή στην ιμπεριαλιστική σύγκρουση στη Λιβύη.
Φυσικά αναφέρθηκε και στη στρατηγικής σημασίας για την ΕΕ περιοχή της Αφρικής και ιδιαίτερα στην υποσαχάρια ζώνη του Σαχέλ, όπου γαλλογερμανικές στρατιωτικές δυνάμεις εντείνουν την παρουσία τους «καταπολεμώντας την τρομοκρατία» και τις «συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και της πανδημίας»...
Επιλεκτική συνεργασία με τη Ρωσία
Τέλος, από το «κάδρο» δεν θα μπορούσε να λείπουν η Ρωσία και η γνωστή συζήτηση που υπάρχει στην ΕΕ για να βρεθεί «σωστή ισορροπία» στις μεταξύ τους σχέσεις. Ετσι, από τη μία, «στα ανατολικά πρέπει να στηρίξουμε την Ουκρανία και να ενισχύσουμε τους δεσμούς με όλους τους ανατολικούς εταίρους» και, από την άλλη, «χρειαζόμαστε επίσης μια ειλικρινή συζήτηση για το πώς να χειριστούμε μια Ρωσία που αμφισβητεί σημαντικά κοινά ευρωπαϊκά συμφέροντα ασφάλειας».
Για τον επικεφαλής της Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, όπως και για τη Γερμανία, τη Γαλλία κ.ά., χρειάζεται μια «επιλεκτική συνεργασία με τη Ρωσία για τα θέματα που μας ενδιαφέρουν. Αυτό δεν έρχεται σε αντίφαση με το να είμαστε ταυτόχρονα και στιβαροί».
Ως παράδειγμα ο Μπορέλ ανέφερε την Ενέργεια, καθώς η Ρωσία είναι από τους σημαντικότερους προμηθευτές φυσικού αερίου της ΕΕ, λέγοντας πως «υπάρχει αμοιβαία εξάρτηση - εμείς χρειάζεται να αγοράζουμε φυσικό αέριο, αλλά κι αυτοί έχουν ανάγκη να πουλάνε. Ας επενδύσουμε, λοιπόν, στην καλύτερη κατανόηση μεταξύ μας και πώς μπορούμε να οικοδομήσουμε εμπιστοσύνη για να προχωρήσουμε μαζί», κατέληξε.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου