Στο περιβάλλον της μετά την Αλάσκα εποχής, η Ουκρανία, πιέζεται από την δύναμη της Ρωσικής ισχύος, αλλά και από την πιθανότητα της εγκατάλειψής της από τους Αμερικανούς, προκειμένου να εκχωρήσει εδάφη της στην Ρωσία, ως μέρος μιας συνολικής συμφωνίας που θα μπορούσε να οδηγήσει στον τερματισμό του πολέμου…
Για το γεωπολιτικό κεφάλαιο άλλωστε που άνοιξε και τυπικά στην Αλάσκα, το Ουκρανικό δεν είναι παρά μια μαύρη τρύπα που πρέπει να κλείσει το συντομότερο, προκειμένου να ανοίξουν τα σημαντικά κεφάλαια που σχετίζονται με τον ευρύτερο σχεδιασμό ανακατανομής της ισχύος, στο περιβάλλον της νέας εποχής στην οποία έχει εισέλθει πλέον δυναμικά το διεθνές σύστημα.
Προφανώς η εκχώρηση εδαφών, με όποιο δημοψηφισματικό ή άλλο περιτύλιγμα και εάν παρουσιαστεί προκειμένου να τελεσιδικήσει, συνιστά και θα συνεχίσει να συνιστά μια νομικά ΜΗ ΑΠΟΔΕΚΤΗ πράξη, αφού ανεξαρτήτως προσχημάτων και λοιπών επικλήσεων, συντελείται υπό το κράτος πολεμικής σύγκρουσης ή απειλής πολεμικής σύγκρουσης και εν γένει χρήσης βίας. Αυτό προβλέπει μεταξύ άλλων η Σύμβαση της Βιέννης για το Δίκαιο των Συνθηκών, η οποία καταρτίστηκε στις 23/5/1969.
Με την Ουκρανία πάντως το πρόβλημα είναι περισσότερο σύνθετο και η συνθετότητά του δεν συνίσταται μόνο στο πλαίσιο των τετελεσμένων που...
Η μια παράμετρος είναι η Κριμαία, η οποία κατελήφθη από τους Ρώσους και με δημοψήφισμα το 2014, απεκόπη από την Ουκρανία και προσαρτήθηκε στην Ρωσία.
Η άλλη παράμετρος είναι η περιοχή του Ντονμπάς, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας έχει καταληφθεί από τους Ρώσους με την επέμβαση του 2022 και σήμερα οι Ρώσοι εμφανίζονται να απαιτούν την συνολική του παραχώρηση από τους Ουκρανούς.
Το κοινό χαρακτηριστικό το οποίο συνδέει τόσο την Κριμαία όσο και την ευρύτερη περιοχή του Ντονμπάς, είναι η πλειοψηφία έως και εξαιρετικά ισχυρή παρουσία Ρωσόφωνων πληθυσμών (δηλαδή Ρώσων) τους οποίους βεβαίως η Ρωσία έσπευσε να εργαλειοποιήσει κατάλληλα, για να προωθήσει τις δικές της ιδιαίτερες επιδιώξεις.
Σε κάθε περίπτωση, ανοίγοντας εδώ μια παρένθεση, θα πρέπει να τονίσουμε ότι αυτό που αποδεικνύεται ΚΑΙ εμπράκτως, είναι ότι, όλα αυτά τα φούμαρα τα οποία ακούμε δεκαετίες ολόκληρες, σύμφωνα με τα οποία οι εθνικές μειονότητες – όπου υπάρχουν – αποτελούν δήθεν γέφυρα φιλίας μεταξύ των λαών και των κρατών, δεν είναι παρά όντως φούμαρα με μηδενική αξία σε ότι αφορά στην ουσία του συγκεκριμένου ισχυρισμού.
Οι εθνικές μειονότητες, είτε στοχοποιούνται και καταπιέζονται με στόχο τον ολοκληρωτικό αφανισμό τους, από τις δυνάμεις του αναθεωρητισμού, ιδιαίτερα όταν τις έχει εγκαταλείψει στην τύχη τους η μητροπολιτική πατρίδα, είτε εργαλειοποιούνται από τις δυνάμεις του αναθεωρητισμού με στόχο την αποσταθεροποίηση και με τελική επιδίωξη την αλλαγή των συνόρων. Κλείνουμε την παρένθεση και επανερχόμαστε στο Ρωσοουκρανικό.
Με εξαίρεση λοιπόν το κοινό στοιχείο που αφορά στην ισχυρή έως και πλειοψηφική παρουσία του ρωσικού πληθυσμού τόσο στην Κριμαία όσο και στο Ντονπάς, αλλά και την κατάληψη και των δύο, είτε με κεκαλυμμένη στρατιωτική επιχείρηση (Κριμαία) είτε με απροκάλυπτη στρατιωτική επέμβαση (Ντονμπάς), υπάρχουν σημαντικές διαφορές που σχετίζονται με την διαφορετική πολιτική τους Ιστορία.
Η Κριμαία, δεν ήταν πάντα Ουκρανικό έδαφος. Ιστορικά ήταν μέρος της Ρωσικής επικράτειας και μόλις το 1954, με απόφαση των αθλίων του Ανωτάτου Σοβιέτ της ΕΣΣΔ, παραχωρήθηκε στην Ουκρανία για λόγους διαχειριστικούς – οικονομικούς. Δωρίστηκε δηλαδή στην Ουκρανία, με απόφαση αυτής της τραγικής ομάδας που αποκαλούταν «Ανώτατο Σοβιέτ» και τεμάχιζε και μοίραζε τα ιμάτια της επικράτειας, ωσάν να μοίραζε την προίκα του πατέρα της και κάπως έτσι θεωρούσε – και έπειθε τους ανά τον κόσμο αφελείς – ότι έλυνε το Εθνικό ζήτημα ο Σοσιαλισμός, σε μια πολυεθνική χώρα.
Έτσι… Στις 19 Φεβρουαρίου 1954, με διάταγμα του Προεδρείου του Ανωτάτου Σοβιέτ, έγινε η μεταφορά της περιοχής της Κριμαίας από την Ρωσική στην Ουκρανική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία. Τόσο απλά…
Η απόφαση αυτή αιτιολογήθηκε από «τα κοινά στοιχεία της οικονομίας, την εδαφική εγγύτητα και τους στενούς οικονομικούς και πολιτιστικούς δεσμούς μεταξύ της περιοχής της Κριμαίας και της Ουκρανικής ΣΣΔ».
Προφανώς η τότε ΕΣΣΔ αντιμετωπιζόταν ως ενιαία κρατική οντότητα, ενώ Συνθήκη που θα αποφαινόταν για το Δίκαιο των Συνθηκών, δεν υπήρχε, αλλά και να υπήρχε, δεν υπήρχε διαθέσιμη ούτε Συνθήκη για να καταγγελθεί, ούτε βεβαίως φορέας με έννομο συμφέρον που θα προσέφευγε στην Βιέννη για να την προσβάλει. Υπήρχε μόνο ένα Ανώτατο Σοβιέτ, που αντιμετώπιζε μια απέραντη χώρα, ως οικογενειακό τσιφλίκι των στελεχών του.
Η κεκαλυμμένη λοιπόν επέμβαση της Ρωσίας και το δημοψήφισμα του 2014, θεωρητικά αποκατέστησαν την βιασμένη Ιστορία και επανέφεραν την Κριμαία στην Ρωσική επικράτεια στην οποία ανήκε ιστορικά.
Με το Ντονμπάς όμως τα πράγματα δεν είναι το ίδιο απλά για τους Ρώσους. Το 75% του εδάφους του έχει καταληφθεί με απροκάλυπτη και αιματηρή στρατιωτική επέμβαση και κάθε απόπειρα de jure εκχώρησης εδαφών που έχουν καταληφθεί με πόλεμο, προσκρούει στα ισχύοντα του Διεθνούς Δικαίου.
Δεν είναι λοιπόν τυχαίο το γεγονός ότι, ο πρόεδρος Τραμπ στις δημόσιες τοποθετήσεις του καλεί τον Ζελένσκι ανοικτά και απροκάλυπτα, να ξεχάσει κάθε πιθανότητα επιστροφής της Κριμαίας στην Ουκρανική επικράτεια, ενώ δεν κάνει το ίδιο για την ευρύτερη περιοχή του Ντονμπάς.
Φυσικά οι Ρώσοι επιδιώκουν να υφαρπάξουν το Ντονμπάς, ποντάροντας στο συγκριτικό πλεονέκτημα που τους παρέχει η πλειοψηφία του ρωσικού πληθυσμού του, γεγονός που καθιστά διαχειρίσιμο τον έλεγχο της περιοχής, πράγμα που δεν θα ίσχυε, στην περίπτωση που μια δύναμη κατοχής – εν προκειμένω η Ρωσία - είχε την πλειοψηφία του πληθυσμού απέναντί της. Υπάρχουν ωστόσο προβλήματα, τα οποία, παρά την επικοινωνιακή επίθεση που επιχειρούν εν μέσω συνομιλιών, είναι υποχρεωμένοι να σταθμίσουν οι Ρώσοι επιτελείς.
Το σημαντικότερο όλων, είναι η νομιμότητα ενός τέτοιου εγχειρήματος, για το οποίο δεν υπάρχουν τα προσχήματα της Κριμαίας για να τα επικαλεστούν. Και δεν το λέμε αυτό διότι πιστεύουμε ότι τους πήρε ο πόνος τους Ρώσους για την τήρηση της νομιμότητας.
Το λέμε διότι γνωρίζουν και οι ίδιοι καλά, ότι εάν επιμείνουν σήμερα να κοιτάζουν το δέντρο και να χάνουν το δάσος… Εάν παραδοθούν στην γοητεία της ιδέας για ουσιαστική και τυπική προσάρτηση ΚΑΙ του Ντονμπάς… Θα έχουν υποτιμήσει το γεγονός ότι, σε έναν κόσμο εξαιρετικά ρευστό και με την ίδια την Ρωσία να είναι καταφανώς αποδυναμωμένη, το πιθανότερο είναι πως μια τέτοια εξέλιξη θα τους γυρίσει μπούμερανγκ, αφού η ίδια η Ρωσική επικράτεια, είναι ιδιαίτερα ασταθής, ΔΕΝ διαθέτει εθνική ομοιογένεια, και η επόμενη μέρα είναι πάρα πολύ πιθανόν να φέρει την Ρωσία αντιμέτωπη με εξαιρετικά δυσάρεστες εκπλήξεις.
Θεωρητικά λοιπόν ΚΑΙ η Αμερικανοί διαπραγματευτές, αλλά ΚΑΙ οι ίδιοι οι Ρώσοι επιτελάρχες, θα αναζητήσουν μια φόρμουλα συμβιβασμού στο περιβάλλον κάποιων αναθεωρημένων «Συνθηκών του Μινσκ» που θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν στο Ντονμπάς μια ευρεία πολιτική και διοικητική αυτονομία, ΧΩΡΙΣ προσάρτηση, με όλα τα μέρη να εμφανίζονται ως δυνητικά ικανοποιημένα και κυρίως χωρίς τον κίνδυνο να έχουν ρίξει με την υπογραφή τους λάδι στην φωτιά που την επόμενη ίσως στιγμή θα μπορούσε να ανοίξει τον ασκό του Αιόλου.
Μια τέτοια εξέλιξη, είναι προφανώς περισσότερο διαχειρίσιμη… ΚΑΙ για τους Αμερικανούς διαπραγματευτές… ΚΑΙ για τον Ζελένσκι που θα πρέπει να διαχειριστεί με σχετική αξιοπρέπεια το τίμημα του ηττημένου για λογαριασμό της χώρας του… Αλλά ΚΑΙ για τους Ρώσους, που οφείλουν να επενδύσουν σε μια διαχείριση με προοπτική και όχι με μέτρο την ικανοποίηση του θυμικού των ακραίων κύκλων του Κρεμλίνου αλλά και των χαχόλων ξανθογενιστών ανά την Υφήλιο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου