Μπλέξαμε άσχημα

Από την ολιγωρία της η Ελλάδα έχει μπλέξει άσχημα. Η μόνη λύση ΑΟΖ με Κύπρο και παρεμπόδιση τουρκικής ενέργειας στην ελληνική υφαλοκρηπίδα...

του ΠΑΝΤΕΛΗ ΣΑΒΒΙΔΗ

Για λόγους ανεξήγητους, και εγκληματικούς για τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας, οι ελληνικές κυβερνήσεις ολιγώρησαν και οδήγησαν στη σημερινή τραγική κατάσταση.

Οι λύσεις που διακρίνονται για να μην υλοποιήσει την επεκτατική της πολιτική η Άγκυρα σε βάρος των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων είναι δύο: Ή ΑΟΖ με την Κύπρο και αποστολή της Συμφωνίας στον ΟΗΕ πριν αποστείλει η Τουρκία τη δική της με την «Κυβέρνηση της Τρίπολης» ή παρεμπόδιση της παρουσίας τουρκικού γεωτρύπανου στην επίμαχη περιοχή.

Η Τουρκία θα εμφανιστεί στην περιοχή όχι, μόνο, με το γεωτρύπανο αλλά κατά πάσα πιθανότητα και με πολεμικά σκάφη. Αν δεν παρεμποδιστούν οι ενέργειες της Τουρκίας, δυστυχώς, υπάρχει κίνδυνος να διαμορφωθούν τετελεσμένα.

Θα αναφέρω παρακάτω ορισμένα στοιχεία από...

το βιβλίο του Εμμανουήλ Ρούκουνα «Διεθνές Δίκαιο» ανατύπωση 1985 και βγάλτε εσείς τα συμπεράσματά σας. Νομίζω πως αυτά που αναφέρει ο Ρούκουνας για το θέμα που μας απασχολεί είναι γενικές αρχές που ισχύουν και σήμερα.

ΕΘΙΜΟ

ΡΟΥΚΟΥΝΑΣ: Όταν τα κράτη στις μεταξύ τους σχέσεις ακολουθούν ορισμένη πρακτική με την πεποίθηση πως αυτή η πρακτική αποτελεί νόμιμη ενέργεια κατά το διεθνές δίκαιο, τότε δημιουργούν έθιμο. Ναι μεν το έθιμο δεν περιέχει όλα τα στοιχεία της διεθνούς συνθήκης αποτελεί, όμως, σιωπηρή συμφωνία (pactum tacitum) μεταξύ των κρατών.

ΡΟΥΚΟΥΝΑΣ: Στο διμερές επίπεδο, αν ένα κράτος Α ενεργεί με ορισμένο τρόπο απέναντι σε ένα άλλο κράτος Β και αυτό το τελευταίο δεν αντιδράσει, παρόλο που η ενέργεια του πρώτου αφορά σ αυτό, τότε έχουμε διαδικασία διαμόρφωσης εθίμου.

ΣΧΟΛΙΟ: [Δηλαδή, αν η Ελλάδα δεν αντιδρά σε παραβιάσεις κυριαρχικών της δικαιωμάτων από την Τουρκία και η Τουρκία συνεχίζει να τα παραβιάζει, δημιουργείται εθιμικό δίκαιο υπέρ της παραβίασης].

ΡΟΥΚΟΥΝΑΣ: Αν το κράτος Β αντιδράσει αρνητικά, τότε μειώνεται η πιθανότητα να δημιουργηθεί διεθνές έθιμο, εκτός πια αν γενικευτεί η πρακτική του κράτους Α. Γι αυτό το λόγο τα κράτη πρέπει να παίρνουν θέση όταν αρχίζει να διαμορφώνεται ένας νέος εθιμικός κανόνας.

ΡΟΥΚΟΥΝΑΣ: Όταν λέμε πρακτική εννοούμε, βέβαια, ακόμα και την αρνητική πράξη, δηλαδή την αποχή από ορισμένη θετική ενέργεια. Με αυτήν την αποθετική συμπεριφορά τους τα κράτη δημιουργούν έτσι εθιμικό κανόνα.

ΣΧΟΛΙΟ: [Δηλαδή, όσο η Ελλάδα δεν ασκεί το δικαίωμα επέκτασης των χωρικών υδάτων της στα 12 μίλια, το δικαίωμα εξασθενεί. Βεβαίως, υπάρχει μια ελληνική δήλωση ότι η Ελλάδα διατηρεί το δικαίωμα επέκτασης των χωρικών της υδάτων και θα το ασκήσει όταν κρίνει κατάλληλη τη στιγμή αλλά τη βαρύτητά της ας την εκτιμήσει κάποιος ειδικός στο διεθνές δίκαιο].

ΡΟΥΟΥΝΑΣ: Είναι, φυσικό, για την εκτίμηση της αξίας της πρακτικής των κρατών, να παίρνουμε σοβαρά υπόψη και το στοιχείο χρόνος. Η διάρκεια δείχνει και συνέπεια εφαρμογής και επαλήθευση της αξίας του εθιμικού κανόνα.

ΡΟΥΚΟΥΝΑΣ: Το έθιμο διαπιστώνεται από τις διάφορες δηλώσεις των αρμοδίων φορέων της εξωτερικής πολιτικής ενός κράτους (αρκεί, όπως έλεγε ο δικαστής Read, να μην υπάρχει μεγάλη απόσταση μεταξύ δηλώσεων και πράξεων), τα πρακτικά των συνεδριάσεων των κοινοβουλευτικών οργάνων, τα επίσημα εγχειρίδια οδηγιών που χρησιμοποιούνται από τις ένοπλες δυνάμεις και που αναφέρονται σε ζητήματα του δικαίου του πολέμου.

ΠΩΣ ΚΑΤΑΡΓΕΙΤΑΙ ΤΟ ΕΘΙΜΟ

ΡΟΥΚΟΥΝΑΣ: Οι κύριες πηγές του διεθνούς δικαίου κατ αρχάς, δεν βρίσκονται μεταξύ τους σε σχέση ιεραρχήσεως. Είναι ισοδύναμες. Έτσι, με βάση την αρχή lex posterior derogate priori, μεταγενέστερη διεθνής συνθήκη καταργεί το έθιμο, όπως και μεταγενέστερο έθιμο καταργεί προγενέστερη συνθήκη, σε σχέση με τα ενδιαφερόμενα μέρη. Επίσης, τοπικό ή περιφερειακό έθιμο παραμερίζει το γενικό έθιμο στην περιοχή στην οποία ισχύει.

ΣΧΟΛΙΑ

Όλα τα παραπάνω είναι κατά λέξη αντιγραφή από τον πρώτο τόμο του βιβλίου του Εμμανουήλ Ρούκουνα «Διεθνές Δίκαιο».

Δεν πρέπει να έχουμε καμιά αμφιβολία ότι η Τουρκία θα ενεργήσει για να κατοχυρώσει εν ταις πράξεσιν αυτά που συμφώνησε με την «Κυβέρνηση της Τρίπολης». Διότι αν δεν ενεργήσει, ακόμη και η κατάθεση της παράνομης συμφωνίας στον ΟΗΕ δεν την ωφελεί από πλευράς Διεθνούς Δικαίου.

Η Ελλάδα πρέπει να αμφισβητήσει με πράξεις τις ενέργειες της Τουρκίας. Οι διπλωματικές δηλώσεις δεν αρκούν. Άρα θα πρέπει να παρενοχληθεί το τουρκικό ερευνητικό σκάφος το οποίο αν συνοδεύεται από τουρκικά πλοία αποτελεί ερώτημα που θα οδηγήσει αυτή η αντιπαράθεση.

Από την πλευρά αυτή έχει ενδιαφέρον η πρόσκληση στην Αθήνα του Προέδρου της Βουλής της Λιβύης αύριο Πέμπτη. Όπως και η δήλωση του αρχηγού του πολεμικού Ναυτικού της Λιβύης (πρόσκειται στον Χαφτάρ) ότι έχει εντολή να βουλιάξει τουρκικά πλοία που θα παραβιάσουν τα δικαιώματα της χώρας του.

Η Ελλάδα πρέπει να διαμορφώσει συνθήκες αποτροπής ώστε η Τουρκία να μην εμφανιστεί στην περιοχή υλοποιώντας μια παράνομη συμφωνία.

Επισήμως πρέπει να υποστηρίζουμε της διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Τρίπολης αλλά στην πράξη να στηρίξουμε και να υποστηρίξουμε τις προσπάθειες του στρατάρχη Χαφτάρ να καταλάβει τη λιβυκή πρωτεύουσα.

Και επειδή το ίδιο επιθυμεί και η Ρωσία μια επίσκεψη στη Μόσχα, ίσως, να ήταν αναγκαία. Μήπως και αρχίσουμε να βρίσκουμε έναν κοινό τόπο και με τη Ρωσία.

ΑΟΖ ΜΕ ΚΥΠΡΟ

Διπλωματική κίνηση σημασίας είναι και η οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου. Αλλά η ΑΟΖ αυτή θα πρέπει να μπορεί να υποστηριχθεί.

Ίσως αυτός (η στρατιωτική υποστήριξη) να ήταν ο λόγος που η Αίγυπτος δεν θέλησε να οριοθετήσει ΑΟΖ με την Ελλάδα. Οριοθέτηση ΑΟΖ σημαίνει και δυνατότητα υποστήριξής της και η Αίγυπτος φαίνεται να μην θέλει, αυτήν την ώρα, στρατιωτική αντιπαράθεση με την Τουρκία.

Η ΠΑΡΑΞΕΝΗ ΣΤΑΣΗ ΤΗΣ Ε.Ε.

Υπάρχει και κάτι άλλο: η ελληνική κυβέρνηση είναι ικανοποιημένη από τη στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γιατί; Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει δηλώσει πως η Συμφωνία Τουρκίας- Τρίπολης είναι παράνομη. Αλλά ότι δημιουργεί προβλήματα στα ελληνικά νησιά. Ε, και; Θ τους απαντήσει η Τουρκία.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι ένας θεσμός που κάνει δημοσιογραφικές διαπιστώσεις. Αλλά μια Ένωση κρατών που υποστηρίζει τα μέλη της όταν δρουν με βάση το διεθνές δίκαιο. Αν δεν είναι ούτε αυτό, τότε τι είναι, ακριβώς;

Η προσέγγισή μου είναι δημοσιογραφική. Ίσως, οι παραπάνω αναφορές στο εθιμικό, και μη, διεθνές δίκαιο χρειάζονται μια ανάλυση από ειδικούς επιστήμονες. Το έχει ανάγκη η κοινή γνώμη για να αντιληφθεί που βρισκόμαστε και που πηγαίνουμε.

Τέλος, από την καθημερινή αρθρογραφία σημαντικών πολιτικών και καθηγητών διεθνούς δικαίου έχει αποτυπωθεί και η διαλλακτική γραμμή που ζητά παραπομπή του θέματος στη Χάγη, (διαχρονική ελληνική θέση) με θετικά υπονοούμενα προς την τουρκική θέση για δίκαιη μοιρασιά.

ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ